10 nguyên tắc vàng về lập luận
21/10/2014 11:19
Lý luận rất phức tạp. Chúng ta mất nhiều thời gian để thuyết phục người khác. Chúng ta nghĩ rằng nếu chúng ta nói dữ kiện hợp lý chúng ta sẽ đạt được kết luận tương tự như chúng ta muốn. Thật không may đó không phải là cách hoạt động.
Đôi khi chúng ta không muốn tranh luận. Chúng ta tránh điều đó nhưng điều này không làm cho vấn đề được giải quyết. Trên thực tế sự bất mãn bị ức chế có thể là liều thuốc độc tích tụ cho một mối quan hệ.
Trong cuốn sách, How to Argue (tạm dịch: Làm thế nào để tranh luận) - Jonathan Herring đưa ra những cách tích cực để hiểu và nhìn nhận lý lẽ.
Không cần la hét hay áp đặt ý muốn của người khác. Một lí lẽ hay không phải là hét toáng lên, cãi nhau hay đánh nhau mặc dù điều đó thường xuyên xảy ra. La hét hiếm khi mang lại lợi ích.
Chúng ta nên sử dụng khả năng lí luận như một kĩ năng cần có để thực hành và phát triển. Lí lẽ cho các vấn đề thảo luận nên được nhìn nhận thông qua góc nhìn của người khác và sẽ được dẫn dắt để hiểu rõ hơn quan điểm của người khác.
Với ý nghĩ đó, đây là những gì Herring gọi là 10 nguyên tắc lý luận vàng.
1. Chuẩn bị
Chắc chắn bạn biết điểm nào quan trọng bạn muốn thực hiện. Nghiên cứu dữ kiện cần để thuyết phục đối thủ.
Ngoài ra, Herring khuyên: "Trước khi bắt đầu tranh luận hãy nghĩ cẩn thận những gì muốn và những gì tranh luận. Nghe có vẻ hiển nhiên. Nhưng rất quan trọng đấy. Bạn thật sự muốn gì từ những lý lẽ đó? Bạn mong muốn người khác hiểu quan điểm của bạn? Hay bạn đang tìm kiếm một kết quả rõ ràng? Nếu đó là kết quả rõ ràng, hãy tự hỏi kết quả đó là thực và có thể đạt được. Nếu không thực và không thể đạt được, mỗi tranh cãi có thể làm hỏng một mối quan hệ có giá trị."
2. Khi nào tranh luận, khi nào dừng lại
Tôi chắc chắn bạn đã có tranh luận trước đó và sau đó cảm thấy nó diễn sai thời gian và địa điểm, Herring nói. "Biết khi nào để tham gia tranh luận và khi nào thì không là một kỹ năng quan trọng. Nghĩ kĩ trước khi tranh luận: đúng thời điểm, địa điểm chứ?"
3. Nói cái gì và nói như thế nào
Dành thời gian để nghĩ cách bạn sẽ trình bày lập luận. Ngôn ngữ cơ thể, chọn ngôn từ và cách nói ảnh hưởng tới cách sẽ lập luận. Thực hiện những hành động khéo léo cho thấy bạn đã thực hiện công việc, giải quyết các lý luận chống lại bạn trước khi chúng phát sinh.
4. Lắng nghe và lắng nghe
Lắng nghe cẩn thận những gì người khác nói. Quan sát ngôn ngữ cơ thể, hiểu ý nghĩa đằng sau mỗi lời nói.
Theo nguyên tắc chung, Herring viết "Bạn nên dành nhiều thời gian để lắng nghe hơn nói. Mục đích lắng nghe chiếm 75% cuộc hội thoại và đưa ra lý lẽ chiếm 25%." Và lắng nghe không có nghĩa bạn nghĩ mình sẽ nói gì tiếp theo đây?
Thường có nhiều tranh cãi và thảo luận cho vấn đề này. Nếu bạn không lắng nghe người khác nói và đề cập đến những khẳng định của họ, bạn sẽ đưa những điểm tương đồng với họ. Họ sẽ không đồng ý và cách lập luận sẽ khiến họ bực bội.
5. Phản hồi
Nghĩ một cách cẩn thận về những lí lẽ mà người nghe sẽ nghe. Dự đoán ý kiến của họ. Những lập luận nào khiến họ thuyết phục.
Có 3 cách để phản hồi: 1) không thừa nhận những dữ kiện họ đang sử dụng; 2) không thừa nhận kết luận mà họ rút ra; 3) chấp nhận quan điểm nhưng tranh luận về các quan điểm đó (ví dụ: những điểm khác cần được xem xét ở trên này).
6. Lưu ý các mánh khóe
Tranh luận không phải lúc nào cũng tốt như lần đầu mới xuất hiện. Hãy cảnh giác với các đối thủ sử dụng số liệu thống kê. Cảnh giác với kĩ thuật gây nhiễu như công kích cá nhân hay nói lãng sang chủ đề khác. Hãy xem xét các câu hỏi ẩn và những sự lựa chọn sai của đối phương.
7. Phát triển kĩ năng tranh luận trước công chúng
Đơn giản và rõ ràng. Ngắn gọn và không dồn dập.
8. Viết các lí luận
Luôn rõ ràng hơn là hào nhoáng. Ngắn gọn, súc tích và với mỗi quan điểm sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu.
9. Giải quyết bế tắc
Sáng tạo để tìm cách thoát ra khỏi cuộc tranh luận đang diễn ra. Liệu có thời gian để xem xét lại các vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau? Có phải gây áp lực để mọi người đồng ý với bạn? Hay thỏa hiệp?
10. Duy trì mối quan hệ
Đây là ý chính. Bạn muốn gì những cuộc tranh luận? Bẽ mặt, xấu hổ hay tình tiết tăng nặng cho đối thủ sẽ khiến bạn cảm thấy thoải mái vào thời điểm đó, nhưng bạn có thể cảm thấy cô đơn cả ngày bởi sai lầm của bạn. Tìm kiếm kết quả cho cả hai. Bạn cần bỏ qua và có thể tranh luận vào một ngày khác.
Nói cách khác để kết thúc tranh luận đơn giản là yêu cầu người nói giải thích suy nghĩ của họ.
Vân Anh (Theo Business Insider)