Làm thế nào để huy động vốn khởi nghiệp từ gia đình và bạn bè?
14/06/2015 05:25
Cũng như nhiều doanh nhân khởi sự khác, chắc hẳn bạn sẽ cảm thấy ngại ngần khi kêu gọi người thân trong gia đình và bạn bè đầu tư vốn cho doanh nghiệp của mình. Nhưng thực tế là bạn đang trao cho mọi người cơ hội thu về lợi nhuận từ việc đầu tư của họ. Vì vậy, hãy coi họ là những nhà đầu tư thực sự và mạnh dạn áp dụng những bí quyết dưới đây.
Khi tôi nói với mọi người rằng tôi huy động vốn vòng 1 cho công ty Avelist từ bạn bè và gia đình, tôi đã nhận được 2 phản ứng: người thì bảo tôi may mắn, người thì bảo tôi điên rồ. Và thật buồn cười là tôi hiểu cả hai phản ứng này vì tôi không bao giờ nghĩ rằng tôi có thể huy động được tiền từ bạn bè và gia đình.
Trước tiên, tôi không phải là người có nhiều bạn bè và người thân là triệu phú/tỷ phú. Và thứ hai, nói chung là tôi thích suy nghĩ tách biệt rõ ràng giữa công việc và cuộc sống riêng. Tuy nhiên, tôi đã quyết định huy động tiền của những người quen biết vì đây là sự lựa chọn tốt nhất cho công ty tôi vào thời điểm đó. Đơn giản chỉ có vậy.
Giai đoạn đầu tư ban đầu phần lớn dựa vào các mối quan hệ và hồ sơ năng lực, đó là một công việc khó khăn cho các doanh nhân mới. Và đó cũng là tình cảnh của tôi khi mới mở Avelist: một doanh nhân mới không có sẵn mạng lưới trong cộng đồng doanh nhân và công ty đầu tư mạo hiểm. Thực sự là tôi đã khởi nghiệp với hai bàn tay trắng. Bạn bè và gia đình là những người hiểu rõ tính cách, đạo đức nghề nghiệp và hồ sơ năng lực của tôi, vì vậy hoàn toàn có lý khi tôi huy động vốn vòng 1 từ họ. Dưới đây là những điều tôi học được trong quá trình này:
Hỏi ai và hỏi thế nào? Hãy vận dụng đánh giá của bạn
Tôi phải nói thật là huy động tiền từ bạn bè và gia đình là một suy nghĩ không mấy dễ chịu đối với tôi lúc đầu. Việc “hỏi” thật đáng sợ vì tôi không biết phải nói thế nào và tôi không muốn đặt bất cứ ai trong số người thân và bạn bè của mình vào tình thế khó xử.
Cách huy động vốn của mọi người đều khác nhau, nhưng tôi đã thực hiện thành công với các cách sau:
Lựa chọn thứ 1: Gửi email rộng rãi
Khi bắt đầu gây vốn vòng đầu tiên, tôi đã viết một email trong đó giải thích rõ về công ty, tầm nhìn của chúng tôi và tiến độ đã đạt được tới thời điểm đó. Tôi đã gửi nó cho chính mình và gửi BCC cho rất nhiều người. Tôi đã hỏi xem liệu có ai trong số họ quan tâm tới việc hợp tác với chúng tôi về mặt tài chính không. Và tôi nói họ cứ tùy ý chuyển tiếp email này tới những người có thể quan tâm. Hãy nhớ rằng: “Bạn bè và gia đình” là một khái niệm rộng; đây là cơ hội để bạn tiếp cận với mọi người. Tôi nói nghiêm túc đấy. Những người đó bao gồm cả cô giáo dạy bạn hồi lớp 5.
Lựa chọn thứ 2: Gửi tin nhắn cá nhân
Đôi lúc tôi nghĩ tới một người có thể quan tâm tới vụ đầu tư này nhưng tôi không quen biết họ. Trong tình huống này, tôi sẽ tìm ai đó quen biết họ và sẵn lòng kể với họ về công ty tôi. Nhiều lần việc này đã biến thành một cuộc gặp gỡ và thường là thành một vụ đầu tư.
Lựa chọn thứ 3: Sự kiện nhóm
Tôi đã tổ chức một vài buổi thông tin có phục vụ đồ ăn nhẹ, đồ uống và thuyết trình Powerpoint. Những sự kiện đó đã đưa đội ngũ các chuyên gia cố vấn, các nhà đầu tư tiềm năng và thành viên các mạng xã hội tới cùng một căn phòng để cùng nói chuyện về tầm nhìn của Avelist. Tôi luôn đề cập rằng chúng tôi đang gây vốn từ bạn bè và gia đình và đề nghị mọi người liên hệ với tôi nếu họ quan tâm.
Đây là một cách hay để nói với mọi người về cơ hội đầu tư mà không đưa họ vào hoàn cảnh khó xử.
Lựa chọn thứ 4: Hỏi trực tiếp
Trong một số tình huống (ví dụ nếu một người đã từng đầu tư vào các công ty khởi sự), tôi sẽ hỏi họ trực tiếp xem liệu họ có quan tâm đầu tư không. Họ đã quen với các cuộc trò chuyện kinh doanh thẳng thắn nên hãy đảm bảo là bạn cũng thẳng thắn.
Hãy nói với họ rằng bạn vừa mở một công ty và bạn đang gây vốn. Hãy hỏi xem liệu họ có muốn biết thêm về công ty và cơ hội đầu tư không. Bạn có thể hỏi qua email, điện thoại hoặc trực tiếp.
Hãy nhớ rằng: Đây là công việc làm ăn, không phải việc cá nhân
Bạn phải tự tin. Hãy kể với họ về cơ hội và xem liệu họ muốn tham gia không. Trên tất cả, không phải là bạn đang xin tiền từ thiện hay tài trợ.
Bạn đang trao cho mọi người một cơ hội thu về lợi nhuận từ việc đầu tư của họ. Tin vào công ty của bạn là bước đầu tiên khiến mọi người tin vào nó. Và bạn cũng đừng coi đó là vấn đề cá nhân nếu mọi người từ chối. Một người bạn tốt của tôi đã nói trong quá trình tôi đi huy động vốn rằng: "Cậu có quyền yêu cầu tôi đầu tư và tôi có quyền quyết định có hay không”. Tôi rất tâm đắc với câu nói này. Đây là việc làm ăn.
Nhưng nó thực sự có tính chất cá nhân
Hãy bảo vệ mối quan hệ. Đừng, tôi nhắc lại là đừng hứa hẹn quá nhiều. Tôi đã nói với mỗi nhà đầu tư rằng họ có thể mất mọi thứ họ đổ vào công ty và đừng đầu tư bất cứ thứ gì họ không dám để mất.
Tôi nói với họ về cơ hội và cả những rủi ro. Tùy họ quyết định xem liệu có muốn ủng hộ chúng tôi không. Nếu ai đó đang khó quyết định thì tôi sẽ nói họ đừng đầu tư. Tôi cũng nói với mỗi người rằng tôi quan tâm tới họ và mối quan hệ của chúng tôi hơn tiền của họ. Và tôi thực sự nghĩ như thế.
Tôi hiểu bạn muốn gây vốn cho công ty đến thế nào, nhưng tôi khuyến khích bạn nghĩ tới các ngóc ngách của quan hệ đối tác với mỗi nhà đầu tư. Gần đây quan hệ giữa bạn và họ có phức tạp không? Nếu có thì đừng nhận tiền của họ! Hãy lựa chọn cẩn thận người sẽ trở thành nhà đầu tư của bạn và chọn người coi đây là một vụ giao dịch làm ăn.
Tóm lại, làm ăn với người thân rất khó, bạn cần làm mọi thứ có thể để biến nó thành một tình huống tốt.
Nghiêm túc: Thuê một luật sư
Tuyển một luật sư là cách hay nhất để bảo vệ mối quan hệ của bạn với nhà đầu tư và bảo vệ công ty bạn. Dù bạn biết những người này rõ đến đâu và nhà đầu tư đó khó tính hay không thì bạn vẫn cần nghiêm túc. Hãy tìm một luật sư chuyên về ngành của bạn và các công ty khởi sự. Vì sao điều này lại quan trọng?
Trước tiên, có nhiều vụ kiện cáo về việc huy động vốn và bạn không muốn mọi thứ rối tung lên. Các sai lầm về pháp lý có thể ảnh hưởng tới bạn, bao gồm cả những tác động tiêu cực tới các vòng cấp vốn tiếp theo. Các nhà đầu tư chuyên nghiệp không muốn đương đầu với những công việc hỗn độn liên quan tới pháp lý của bạn hoặc những sức ép phức tạp từ phía gia đình bạn. Hãy giữ cho mọi thứ sạch sẽ, đơn giản và hãy nghĩ lâu dài!
Dù mối quan hệ giữa bạn với bạn bè hoặc người thân trong gia đình có tốt đẹp tới đâu thì một bản hợp đồng cũng sẽ đưa mọi thứ vào thỏa thuận làm ăn, đó chính là những gì bạn muốn. Văn bản hóa sẽ khiến mọi thứ rõ ràng với tất cả mọi người. Ngay cả khi bạn bè hoặc người thân bảo rằng không cần hợp đồng thì bạn vẫn nên làm một bản hợp đồng.
Đối đãi với bạn bè và người thân như tất cả các nhà đầu tư khác
Bạn bè và người thân trong gia đình có thể tin cậy bạn vì họ đã biết bạn trong một thời gian dài, nhưng có thể họ không rõ về năng lực chuyên môn của bạn. Quy trình huy động vốn của bạn càng chính thức thì các nhà đầu tư là bạn bè và gia đình của bạn càng tin tưởng ở bạn. Hãy lập nên một ban cố vấn. Hãy tập hợp tất cả trong một buổi chào hàng chính thức. Hãy cho họ thấy bạn thực sự nghiêm túc!
Cuối cùng, hãy nhớ rằng bạn bè và người thân của bạn là những nhà đầu tư thực sự và họ xứng đáng được bạn tôn trọng. Khi họ bỏ tiền cho công ty bạn, họ đã trở thành đối tác của bạn. Hãy luôn cập nhật với họ về tiến độ của công ty bạn. Hàng quý, tôi đều cập nhật các số liệu, các dự án sắp tới và thay đổi về đội ngũ với các nhà đầu tư.
Hãy sẵn lòng đầu tư chính tiền của bạn
Ngoài việc huy động vốn từ bạn bè và gia đình, tôi cũng bỏ tiền nhà ra để đầu tư vào công ty. Sau cùng thì tôi không thể yêu cầu bất cứ ai (bạn bè hoặc người lạ) ủng hộ một thứ mà chính tôi cũng không dám bỏ tiền vào.
Nếu bạn không có tiền riêng để đầu tư, hãy cân nhắc các cách đầu tư khác vào công ty và chứng tỏ sự tận tâm của bạn. Bạn có thời gian, tài năng, niềm đam mê và năng lượng. Bạn đang làm việc bao nhiêu giờ mỗi tuần? Bạn đã từ bỏ những gì? Công ty của bạn đã ngốn hết bao nhiêu năng lượng tinh thần của bạn? Nếu bạn đang huy động tiền từ bạn bè và gia đình, thì bạn nên sẵn sàng trao cho công ty bạn tất cả những gì bạn có!
Nếu bạn đang có kế hoạch huy động vốn từ gia đình và bạn bè, hy vọng rằng kinh nghiệm của tôi sẽ giúp bạn thực hiện tốt quy trình này. Và nếu bạn vẫn không chắc đây là cách đúng đắn với bạn thì vẫn còn nhiều cách khác. Hãy cân nhắc đăng ký chương trình thúc đẩy doanh nghiệp. Hãy tìm kiếm các trang web huy động vốn từ đám đông. Hoặc hãy thực hiện theo cách cũ. Khi mở ra công ty thì chính những người sáng lập là người hiểu điều gì cần cho công ty của mình. Chúc tất cả các bạn may mắn!
Về tác giả:
Jody Porowski là người sáng lập và CEO của Avelist, một trang web về nguồn lực cộng đồng chuyên cung cấp những kiến thức và kinh nghiệm của những người khác và cung cấp những chỉ dẫn nhằm tiết kiệm thời gian cho bạn.
(Dịch từ Inc)