Để doanh nghiệp trở thành công cụ kinh doanh an toàn

31/05/2014 01:44

“Mục tiêu cao nhất của sửa đổi Luật Doanh nghiệp là làm cho doanh nghiệp trở thành một công cụ kinh doanh rẻ hơn, an toàn hơn và hấp dẫn hơn cho các nhà đầu tư; qua đó tăng cường thu hút và huy động các nguồn lực và vốn đầu tư vào sản xuất, kinh doanh”, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh phát biểu.

Dự thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi: Nhiều điểm đột phá

Theo tờ trình của Chính phủ, Dự án Luật doanh nghiệp (sửa đổi) bao gồm 10 chương và 220 điều. So sánh với Luật doanh nghiệp 2005, dự thảo Luật doanh nghiệp (sửa đổi) cơ bản giữ nguyên cấu trúc nhưng có bổ sung thêm Chương IV về doanh nghiệp nhà nước; sáp nhập hai chương cũ của Luật doanh nghiệp 2005 là “Chương IX quản lý nhà nước” và “Chương X điều khoản thi hành” thành Chương X về tổ chức thực hiện.

Nhằm thể chế hóa quyền tự do kinh doanh theo Điều 33 Hiến pháp 2013, Dự thảo Luật doanh nghiệp (sửa đổi) quy định Chính phủ định kỳ rà soát, công bố công khai danh mục ngành nghề cấm kinh doanh, ngành nghề kinh doanh có điều kiện và các điều kiện kinh doanh tương ứng được quy định tại Luật, Pháp lệnh và Nghị định (khoản 4 Điều 7).

Dự thảo lần này cũng bổ sung khái niệm doanh nghiệp vì mục tiêu xã hội (gọi tắt là doanh nghiệp xã hội) để luật hóa, thừa nhận sự tồn về mặt pháp lý nhằm tạo điều kiện thuận lợi, thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp xã hội như một phương thức mới và góp phần cùng với Nhà nước trong giải quyết vấn đề xã hội và môi trường.

Bãi bỏ yêu cầu về chứng chỉ hành nghề, xác nhận vốn pháp định tại thời điểm đăng ký doanh nghiệp, không ghi ngành nghề kinh doanh trên Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (trừ ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định của pháp luật), kết hợp đồng thời thủ tục đăng ký doanh nghiệp với thủ tục về thuế, đăng ký lao động và bảo hiểm xã hội.

Theo đó, nội dung bổ sung mới đối với nhà đầu nước ngoài là tách Giấy chứng nhận thành lập doanh nghiệp và chứng nhận đầu tư; do đó, dự thảo luật bãi bỏ Điều 20 Luật doanh nghiệp 2005.

Cũng theo tờ trình, dự thảo luật xác định rõ ràng hơn địa vị pháp lý tập đoàn kinh tế: tập đoàn kinh tế không có tư cách pháp nhân, không phải đăng ký nghiệp. Cùng với đó, dự thảo luật bổ sung quy định rõ hơn về hình thức công ty mẹ - công ty con; cấm các công ty con trong cùng một nhóm công ty cùng nhau góp vốn, mua cổ phần để sở hữu chéo lẫn nhau; bổ sung quy định nhằm minh bạch hóa cơ cấu và mối quan hệ giữa các công ty trong tập đoàn kinh tế, như: công khai điều lệ hoặc thỏa thuận về quy chế hoạt động chung tập đoàn.

Trong dự thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi qui định việc tổ chức lại, giải thể và phá sản doanh nghiệp, sẽ bãi bỏ quy định hạn chế sáp nhập, hợp nhất, chia, tách công ty đối với công ty cùng loại hình tổ chức. Cho phép các công ty có cùng bản chất sở hữu (có thể khác loại hình thức tổ chức) có thể hợp nhất, sáp nhập, chia, tách.

Một trong những nội dung đổi mới của dự thảo luật lần này nhấn mạnh tới việc bảo vệ cổ đông. Bộ trưởng Vinh cho hay, tuy đã có nỗ lực lớn về hoàn thiện chính sách, luật pháp liên quan, nhưng mức độ bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư ở nước ta vẫn liên tục bị xếp hạng ở mức thấp so với các quốc gia trong khu vực và thế giới.

Theo đánh giá của Bộ trường Bùi Quang Vinh, những nội dung sửa đổi, bổ sung sẽ có tác động lớn đến việc tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và cải thiện môi trường kinh doanh ở nước ta. Trong đó, đối với doanh nghiệp sẻ giảm đáng kể chi phí tuân thủ thủ tục hành chính trong gia nhập thị trường, quản lý kinh doanh, tổ chức lại và giải thể doanh nghiệp; Giảm đáng kể rủi ro thương mại và rủi ro pháp lý cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Đại biểu Quốc hội cơ bản đồng tình với sự sửa đổi

Về tác động của Luật Doanh nghiệp sửa đổi, đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP. Hồ Chí Minh) nhận định: Luật Doanh nghiệp sửa đổi chắc chắn sẽ tạo được môi trường thuận lợi để đảm bảo sự cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, giữa các loại hình doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp làm giàu chính đáng, đóng góp vào sự phát triển của đất nước.

Mặc dù vậy, đại biểu Ngân cũng đề nghị ban soạn thảo luật cần cân nhắc lồng ghép thêm quy định về đảm bảo quyền lợi của công nhân lao động tại doanh nghiệp, quyền lợi của người tiêu dùng khi sử dụng sản phẩm của doanh nghiệp và cả cơ chế quản lý doanh nghiệp cần phải hết sức chặt chẽ. Cần quy định rõ hơn địa vị pháp lý, vai trò, nghĩa vụ của người đại diện doanh nghiệp vì vừa qua có trường hợp công ty “ma”, một người thành lập nhiều công ty, lợi dụng địa vị người đại diện gây ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp.

Góp ý cho dự thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi, đại biểu Trần Du Lịch (TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, Luật Doanh nghiệp sửa đổi lần này sẽ giúp tháo gỡ tất cả rào cản để tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, đặc biệt là luật lần này quy định doanh nghiệp thực hiện quyền kinh doanh tất cả những ngành nghề mà pháp luật không cấm.

“Tuy nhiên, tôi cho rằng luật cần quy định thêm hai danh mục đi kèm gồm danh mục những ngành nghề nhà nước cấm và danh mục những ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Theo tôi, không cần thiết phải ghi ngành nghề kinh doanh trong giấy phép đăng ký kinh doanh, chỉ thêm rườm rà”, ông Lịch nói.

Liên quan đến cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, đại biểu Trần Hoàng Ngân cũng đề nghị khi cấp giấy kinh doanh không ghi ngành nghề cụ thể như trong dự thảo luật đề cập là đúng, nhưng cần phải ghi mã ngành nghề, nhóm ngành hoạt động để khi cần cơ quan chức năng sẽ dễ dàng thống kê ngành nghề, dễ quản lý hơn.

Còn đại biểu Nguyễn Đức Chung (Hà Nội) nhận định, điểm mới này sẽ giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong quá trình hoạt động kinh doanh.

Đại biểu dẫn chứng thời gian qua, không ít doanh nghiệp bị xử phạt hành chính, rút giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh vì kinh doanh ngành nghề, sản phẩm không có trong đăng ký.

Theo số liệu của Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội, trong một năm, Sở phải cấp lại 65.000 giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, trong đó có tới 40.000 là đăng ký thay đổi ngành nghề kinh doanh. Việc này gây mất nhiều thời gian, công sức cho bộ máy công chức vốn đã quá tải.

Tuy nhiên, các đại biểu cũng lưu ý rằng, bên cạnh việc tạo điều kiện thông thoáng, thì cần tăng tính hậu kiểm.

Theo ý kiến của đoàn đại biểu Quốc hội TP. Hồ Chí Minh góp ý cho dự thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi, luật này cần quy định thời hạn cụ thể doanh nghiệp phải xin giấy phép kinh doanh, nếu quá thời hạn này, cơ quan đăng ký kinh doanh có quyền xóa chức năng do doanh nghiệp đăng ký.

Như trường hợp tại TP. Hồ Chí Minh, số liệu thống kê của Cục thuế TP. Hồ Chí Minh cho thấy trên địa bàn Thành phố có đến 54.000 doanh nghiệp có đăng ký kinh doanh nhưng bỏ địa chỉ kinh doanh (tổng số lượng doanh nghiệp đang hoạt động hiện nay là 157.228 doanh nghiệp).

Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa, lâu nay Sở Kế hoạch và Đầu tư bỏ hẳn khâu hậu kiểm trong khi theo luật quy định Sở Kế hoạch và Đầu tư là một trong số các cơ quan chính làm chuyện hậu kiểm sau cấp phép cho doanh nghiệp hoạt động.

Theo kinhtevadubao.com.vn