Kinh doanh cà phê sách

Bạn có niềm đam mê đọc sách? Bạn ấp ủ ý tưởng mở một quán café sách, nơi những người “ghiền” sách giống bạn có thể thưởng thức những ly cà phê thơm ngon, đồng thời được đắm mình trong một không gian yên tĩnh tuyệt đối để được “phiêu” cùng những cuốn sách hay? Nhưng để bước chân vào lĩnh vực kinh doanh này, bạn cần chuẩn bị những gì? Làm thế nào để xây dựng được một thương hiệu cà phê sách độc đáo và đảm bảo doanh thu? Hãy tham khảo bí quyết, kinh nghiệm của các chủ quán cà phê sách thành công được tổng kết trong bài viết dưới đây.

Trong guồng quay chóng mặt của cuộc sống hiện đại, người ta không còn mấy thời gian dành cho việc đọc sách. Số lượng những người mê sách, ham đọc sách cũng không còn nhiều. Theo thống kê, ở nước ta hiện nay, số người đọc sách thường xuyên chiếm tỷ lệ 30%, số lượng thỉnh thoảng đọc là 44%, số hoàn toàn không đọc là 6,2% - một con số khá cao so với thế giới. Sự xuất hiện của mô hình cà phê sách trong khoảng chục năm trở lại đây đã đáp ứng một không gian lý tưởng cho những người yêu sách, đồng thời mở ra xu hướng mới, độc đáo, góp phần xây dựng nền văn hóa đọc cho giới trẻ, giúp họ tìm về cái hay, cái đẹp của việc đọc sách.

Điểm khác biệt của cà phê sách 

Đặt chân vào quán cà phê sách, bạn không chỉ được thưởng thức hương vị đặc biệt của cà phê mà còn được tận hưởng khoảng không gian đặc biệt yên tĩnh, không lẫn vào đâu được để thả hồn mình vào những trang sách. Khách đến với cà phê sách thường là doanh nhân, trí thức, những người sành cà phê, nghiền sách và thèm có những phút giây yên tĩnh.

Quán cà phê thì chỉ cần cà phê ngon. Cà phê sách thì cần cà phê ngon và sách hay. Điều đặc biệt là cà phê trong quán cà phê sách thực chất chỉ là “gia vị” cho những cuốn sách mà thôi. Bởi vậy ngay từ khi lên ý tưởng mở quán, bạn đã phải tính toán đến hai yếu tố này. Cà phê thơm ngon, sách hay và phục vụ đúng đối tượng hướng tới.

Hầu hết các chủ quán cà phê sách đều đến với nghề bắt nguồn từ niềm đam mê, từ tình yêu với sách. Như bác Đoàn Tử Huyến, chủ quán cà phê sách Đông Tây bản thân là một người yêu sách đồng thời lại là người làm sách nên đã lưu trữ được một lượng lớn sách rất có giá trị. Từ tủ sách của gia đình, bác muốn được chia sẻ nguồn tri thức đó đến với bạn bè và những người xung quanh nên đã hình thành nên Trung tâm văn hóa Đông Tây - tiền thân của thư viện cà phê Đông Tây hiện nay.

Địa điểm, thiết kế quán >

Tranh vẽ tường thể hiện ý tưởng thiết kế của chủ quán Lollybooks cafe

Lựa chọn địa điểm kinh doanh: Điều này rất quan trọng và ảnh hưởng lớn tới việc thành công của quán. Có một địa điểm kinh doanh tốt là đã đảm bảo được 40% thành công.

Bạn cần phải đánh giá kỹ về tình hình dân cư, giao thông, khách vãng lai ở khu vực mà bạn chọn để mở quán, từ đó quyết định có mở quán hay không và mở quán theo phong cách gì cho phù hợp. Cần tham khảo ý kiến của nhiều người, nhất là những người có kinh nghiệm về lĩnh vực này bởi ngoài những hiểu biết cần thiết, họ còn có trực giác rất đáng tin cậy khi chọn lựa địa điểm kinh doanh. Một quán café sách cần phải đặt ở nơi yên tĩnh, gần các khu chung cư, các trường đại học hoặc nơi có đông dân cư, có chỗ để xe rộng rãi.

Chọn phong cách và thiết kế quán: Xác định được phong cách của quán cũng là điều rất quan trọng, giúp bạn tránh sự lan man trong việc thiết kế hoặc lựa chọn thiết kế, định hướng cụ thể hơn những gì mà bạn sẽ làm, cũng như cần phải đầu tư bao nhiêu, như thế nào.

Bạn nên chú trọng đến khâu thiết kế quán vì nó quyết định tính thẩm mỹ và cả phần “hồn” của quán, từ đó quyết định tính hiệu quả trong kế hoạch kinh doanh của bạn. Hãy gạt bỏ suy nghĩ rằng chỉ có những quán cà phê lớn, sang trọng với vốn đầu tư nhiều mới cần đến thiết kế. Ngay cả khi quán của bạn chỉ có chi phí đầu tư vài chục triệu thì bạn cũng nên suy nghĩ nghiêm túc đến vấn đề này. Bạn nên mạnh dạn nhờ đến các chuyên gia thiết kế, những công ty thiết kế, trang trí nội ngoại thất để thiết kế và tạo phong cách cho quán.

Tùy thuộc vào diện tích của mỗi quán mà thiết kế khác nhau.Ví dụ như mẫu thiết kế của quán cà phê sách Edge Zigzag tại phố Nguyễn Xí, Hoàn Kiếm, Hà Nội mang phong cách pop art phù hợp với giới trẻ, kích thích sự tìm tòi, học hỏi. Quán được thiết kế dựa trên ý tưởng những đường zigzag và hình khối cơ bản. Mặt bằng quán cà phê được thể hiện rất rõ bằng 1 đường zigzag lớn, có lối đi trên mặt nước độc đáo. Quán được thiết kế 4 khu chính: khu zigzag, khu vuông, khu ngoài trời và khu reception.

Thiết kế của quán café sách thể hiện ý tưởng của người chủ quán. Chị Đoàn Minh Hằng, chủ quán Lollybooks café - số 18 ngõ 131 Thái Hà, Hà Nội, chia sẻ: “Phong cách của quán cà phê thể hiện phong cách của chủ quán/người quản lý. Tiêu chí đầu tiên là phải tạo được sự ấm áp và cảm giác đang bước chân vào một thư viện sách thực sự với những điểm nhấn độc đáo về màu sắc, tranh vẽ, cách bài trí sách”. Ở quán Lollybooks, trên cầu thang dẫn lên tầng 2 và cả ở không gian tầng 2 có những bức tranh vẽ tường rất tinh tế về biểu tượng các nước trên thế giới như: tháp Eiffel (Pháp), tháp Big Ben (Anh), tháp Pizza (Ý), Quảng trường Đỏ (Nga), Opera House (Australia),… vừa thể hiện ước mơ đi du lịch vòng quanh thế giới của bản thân chị Hằng, vừa thể hiện chiến lược của Lollybooks thông qua chuỗi chương trình “Ô cửa mở ra thế giới”, mở ra những cánh cửa giúp mọi người khám phá thế giới.

Đối với một quán cà phê nói chung và cà phê sách nói riêng thì tiêu chí đẹp không phải là quan trọng nhất như nhiều người vẫn nghĩ. Quan trọng nhất là cảm giác của khách khi ngồi trong quán, họ có cảm thấy thoải mái, dễ chịu không, có cảm thấy đó là nơi dành cho họ hay không. Điều đó giải thích vì sao có những quán cà phê sang trọng nhưng vẫn vắng khách trong khi có rất nhiều quán khác rất giản dị, bình thường nhưng lại có lượng khách rất đông.

Nghiên cứu thị hiếu của các tầng lớp khách hàng: Trên cơ sở tìm hiểu thị hiếu của các nhóm khách hàng (học sinh, thanh niên trẻ, giới văn phòng, giới kinh doanh,...), bạn lựa chọn nhóm khách hàng chủ chốt để lên kế hoạch kinh doanh cụ thể, đáp ứng đúng thị hiếu của nhóm khách hàng đó. Ví dụ như các bạn trẻ, sinh viên ngoài nhu cầu đọc sách, họ còn có nhu cầu khám phá, trải nghiệm. Bạn có thể tổ chức các câu lạc bộ theo mỗi nhóm sách: câu lạc bộ các bạn trẻ yêu thích du lịch, kinh doanh, làm giàu, câu lạc bộ ngoại ngữ, điện ảnh, âm nhạc,... Đây cũng là hình thức để thu hút giới trẻ đến với quán của bạn.

- Trên cơ sở địa điểm kinh doanh lựa chọn được, lập phương án tài chính cụ thể: chi phí đầu tư cố định, vốn lưu động, thuê địa điểm, chuẩn bị thủ tục giấy tờ đăng ký mở quán. Để mở một quán café sách bạn không phải mất một số vốn quá lớn. Tuy nhiên việc cân bằng về nguồn vốn là rất quan trọng.

Để quán vận hành, bạn cần phải hoàn tất thủ tục giấy tờ kinh doanh. Bạn có thể đến Sở Kế hoạch Đầu tư hoặc Chi cục thuế nơi bạn định mở quán, họ sẽ hướng dẫn cụ thể các bước và giấy tờ cần thực hiện. Hoặc nếu bạn thấy khó khăn có thể thuê dịch vụ ngoài, giá khoảng 1 triệu đồng.

- Lựa chọn, tìm hiểu các nguồn sách đáp ứng nhu cầu thị hiếu mà khách chủ yếu hướng tới. Hầu hết nguồn sách của quán đều xuất phát từ tủ sách cá nhân gia đình. Vì vậy, bạn hãy cố gắng tận dụng lợi thế này, có thể huy động tủ sách của bạn bè, người thân, bổ sung thêm những đầu sách mới, báo, tạp chí,… Chi phí cho sách không quá lớn trong tổng vốn đầu tư của quán. Tuy nhiên bạn cần chú trọng đến việc sắp xếp, bố trí các loại đầu sách sao cho hợp lý, thuận tiện cho khách hàng tra cứu, tìm kiếm  sách.

- Tiến hành ký hợp đồng thuê mặt bằng. Khi thỏa thuận ký hợp đồng thuê địa điểm, bạn phải khéo léo đàm phán với chủ nhà, buộc họ chấp nhận bồi thường nếu họ tự ý phá vỡ hợp đồng. Điều khoản này sẽ giúp bạn duy trì địa điểm kinh doanh được lâu dài, tránh lâm tình trạng “khóc dở mếu dở” khi quán của bạn đang ăn nên làm ra thì chủ nhà không cho thuê tiếp.

- Trên cơ sở thiết kế của quán, lựa chọn các vật dụng trang trí, bàn ghế, quầy bar, ly, tách,... cho phù hợp.

- Lên kế hoạch tuyển dụng nhân viên và phương án quản lý kinh doanh chi tiết (quản lý nguyên vật liệu đầu vào, quản lý thu ngân, điều hành nhân viên),... Đối với quán cà phê sách, nhân viên được chia thành các nhóm: bảo vệ, pha chế, phục vụ bàn, phục vụ tra cứu sách (riêng nhóm này phải có vốn kiến thức, am hiểu về sách). Bác Đoàn Tử Huyến, chủ quán cà phê sách Đông- Tây cho biết: “Bên cạnh việc tuyển chọn nhân viên pha chế, phục vụ bàn thì bác đặc biệt coi trọng và cố gắng tìm được nhân viên trông coi sách. Thư việc sách khá lớn với các đầu sách khác nhau, vì vậy có một nhân viên thư viện chuyên nghiệp làm việc sẽ đáp ứng những thắc mắc và nhu cầu tra cứu của khách hàng”.

Bạn có thể tuyển nhân viên là sinh viên cũng khá phù hợp. Chia sẻ về kinh nghiệm quản lý nhân viên, chị Đoàn Minh Hằng, chủ quán Lollybooks café cho biết: “Lollybooks tạo ra một sân chơi, một môi trường giúp nhân viên phát triển bản thân, điều đó sẽ giúp cho nhân viên cảm thấy gắn bó với quán”.

- Lên phương án tiếp thị: băng rôn, tờ rơi, quảng cáo. Đặc biệt bạn có thể sử dụng mạng xã hội để có thể quảng bá hình ảnh của quán, thu hút các bạn trẻ. Ví dụ, bạn có thể lập một trang facebook riêng của quán mình để vừa tạo điều kiện cho các bạn trẻ giao lưu, học hỏi vừa có thể tổ chức các sự kiện xoay quanh các chủ đề về sách tại quán café của bạn.

- Để quản lý kinh doanh hiệu quả, tránh thất thoát và dễ dàng tổng hợp báo cáo - đánh giá tình hình kinh doanh, nên lựa chọn một hệ thống quản lý tự động toàn diện, tổng thể từ khâu order, chế biến, tính tiền, quản lý khách hàng thân thiết đến hệ thống báo cáo, phân tích hoạt động kinh doanh. Hệ thống này được gọi là hệ thống POS (point of sale) dùng cho nhà hàng, quán ăn, quán café,...

- Thường xuyên đào tạo cho đội ngũ nhân viên: Từ nhân viên pha chế đến nhân viên phục vụ bàn đều phải có tác phong nhanh nhẹn, hoạt bát, giao tiếp tốt, thân thiện, gần gũi với khách hàng và có am hiểu về sách. Thường đối với các quán nhỏ thì không cần thiết quy định đồng phục cho nhân viên, miễn sao gọn gàng, lịch sự là được.

- Pha chế đố uống: với quán cà phê sách, điểm nhấn là không gian đọc sách, nguồn sách hay. Tuy nhiên, nếu kết hợp được cà phê ngon và sách hay thì chắc chắn sẽ thu hút được khách hàng. Ngoài cà phê, bạn có thể làm phong phú thêm menu của quán với các loại trà, sinh tố, nước hoa quả, hoa quả dầm và một số loại bánh ngọt. Một số quán kết hợp được cả nét truyền thống có nước vối, nước các loại cây lá thơm đặc trưng.

- Chiến lược kinh doanh, tạo sức hút cho quán: Theo chia sẻ của một số chủ quán, nếu đơn thuần chỉ kinh doanh cà phê sách thôi thì lợi nhuận thu về sẽ không cao. Vì vậy, nhiều quán đã kết hợp kinh doanh cà phê sách với tổ chức sự kiện: các sự kiện giải trí của giới trẻ, sự kiện giới thiệu sách mới, câu lạc bộ thơ, triển lãm sách mới,… Bạn có thể liên hệ với các nhà sách, nhà xuất bản hay các câu lạc bộ sáng tác để tổ chức các chương trình giới thiệu về sách mới, sách hay. Đây là hướng đi khá khả quan, vừa tạo dựng được thương hiệu, tăng sức hút cho quán vừa đem lại nguồn doanh thu không nhỏ.

Theo kinh nghiệm của 2 chủ quán cà phê sách Đông - Tây và Lollybooks café, bạn cần phải chủ động tìm kiếm nguồn sách hay, giá trị cho quán. Ví dụ như quán Lollybooks café hiện có khoảng 1.000 đầu sách ngoại văn (Anh, Pháp, Nhật,…), gắn liền với đó là hoạt động của các câu lạc bộ ngoại ngữ, các chương trình giao lưu với người nước ngoài, tìm hiểu văn hóa các nước. Trong quán còn có cả một phòng chiếu phim nhỏ với sức chứa tầm 10 người để chiếu những bộ phim được chuyển thể từ các tác phẩm văn học. Thứ 6 hàng tuần được định vị là chương trình âm nhạc, có các band nhạc trẻ của các bạn sinh viên đến biểu diễn. Chính những nét độc đáo như vậy sẽ giúp cho quán của bạn tạo được ấn tượng sâu đậm với khách hàng.

- Chính sách khách hàng: tùy vào từng dịp, bạn có thể đưa ra coupon giảm giá đối với các khách hàng quen, khách VIP thường xuyên đến với quán.

Để kết thúc bài viết này, xin được trích dẫn lời chia sẻ rất tâm huyết của bác Đoàn Tử Huyến, chủ quán cà phê sách Đông Tây: “Bất kể kinh doanh một ngành nghề nào cũng cần phải có sự đam mê và kiên trì theo đuổi. Đôi khi sự tính toán ban đầu cũng không hoàn toàn là đúng. Quán của bác cũng có những thời kỳ kinh doanh lỗ, lỗ triền miên nhưng sự đam mê và kiên trì theo đuổi giúp quán vẫn đứng vững và bây giờ thì đã lớn mạnh. Bác tin rằng cà phê sách sẽ ngày càng phát triển”.

Theo học làm giàu